192 6. Zagadnienia kierowania i zarządzania bezpieczeństwem wewnętrznym
Jedno przy tym należy przypomnieć: misja ma być „nasza”, a nic „ich”, i jedno podkreślić: formułowanie misji nie jest prostym zabiegiem planistycznym, umiejętnością zawodową. Jest sztuką. Słusznie więc praktyka zarządzania wskazuje na konieczność pogodzenia w tym procesie wielu sprzeczności, rozwiązania licznych paradoksów. Misja bowiem musi być:
- lapidarna, ale jednocześnie wiele wyrażać; jednocześnie ogólna i konkretna, operacyjna;
- jednocześnie skierowana na zewnątrz i do wewnątrz;
- jednocześnie inspirować do zmian i stabilizować;
- jednocześnie być „ich” i „nasza”;
- jednocześnie jasno określać, ukierunkowywać, ale też dawać swobodę interpretacji, poszukiwań i zmian.
Trudno przecenić znaczenie optymalnego rozwiązania powyższych dylematów zarówno dla realizacji następnych etapów-zadań planowania, jak i dla uzyskania możliwie najlepszych postaw i wyników realizacyjnych.
Jak już zaznaczyliśmy, w niniejszej pracy nie podejmujemy szerszej refleksji nad skonkretyzowanymi postaciami misji bezpieczeństwa wewnętrznego. Jednak celowe i użyteczne jest przytoczenie i poddanie pod osąd jednego z rozwiązań amerykańskich, publikowanego w Raporcie FEMAz czteroletniego przeglądu llomeland Security 2010.
Obszary głównych, skonkretyzowanych misji (rdzeniowych) wyprowadzone zostały w tym dokumencie z analizy trendu rozwojowego procesów ewolucji bezpieczeństwa krajowego (rysunek na następnej stronie).
Pominięto w tym przykładzie poddane wcześniej krytyce reaktywno-zagrożenio-wo—adaptacyjne podejście230, podkreślono natomiast właściwe misji wprowadzenie ukierunkowania, ram, określenie zakresu i przedmiotu koncentracji relleksji na dalszych etapach procesu polityczno-strategicznego.
Podejście lo coraz częściej spotyka się z krytyką samych Amerykanów. Autorzy opracowania Project on National Security Reform. Forging a New Shieltl, Transforming Coeernment Jor the 2lst Century konstatują: „Whilc the world is ehanging, and as ils interactions pick up speed thanks to the spreading implications of the information rcvo!ution, most of the componcnl parts of the U.S. national security system, still orgnnized hieni r-chically around tniditionnl urganizationnl disciplincs, grow ntorc pouderous and rcactirc. "(wyróżnienie - C.R.), www.pnsr.org/, Novcmbcr 2008.
The Evolution of Honiclaiu) Security2''
Traditional Rcsponsibiliries
MartUroe kurlty Hfunclil S>tt«m Security
Pnrcifjn Ajjrltulturji Tlir?Jti Ttii<łr. ftcilltitton
Mlgudon Security Łmer^ciK) Mjiuwirwm Inmu^ration AduilnUtratton jud tótoftwńrrit
Intclligcręc wd Uw Fjiforccmriu
NewThreat1. and Evolving Ha/ards
\Vr.i|K3i« of Mw Wutucitan
GIobjITrrrwtóO Cyber Attttkc
PjnfłemłCł And NaIumI T)icwm JHe^i! Trafili king *m! RflatrdTriEir.iUotMl Crinte Saullcr SulcTrrrorbm
ArUrion SKurłty t«uul Borrfcr Scuirfi* TrimpcrUdon Scctirily Lcidmhip ?roicctIoa
Corc Homcbnd Security Mission Areas Prcvcniiag Terror jam* and Enhitichlg Security Sccuring and Managiiig Our Bordm Knforting and Administcring Our Immigniliou Lm Safcguarding and Sccuring Cyberspace łimuriug Kcsilicncc to Diwslcrs
Pięć wskazanych w dolnym prostokącie obszarów zaspokajanych potrzeb społecznych staje się od momentu ich akceptacji jedynym przedmiotem prac planistycznych, projektujących.
Można rozważać taką metodę podejścia. Jest ona na pewno bardzo pragmatyczna, a przez to - konkretna, minimalizująca czas i wysiłek planistyczny, ale - nawiązując do wątku dyrektyw politycznych i ograniczeń budżetowych - wnosi lak niepożądaną w erze turbulencji, zmienności, niewiedzy zamkniętą optykę i perspektywę kilku wybranych scenariuszy. Możemy i powinniśmy zapytać USA o to, w jakim stopniu przygotowane będą na:
- inne (niż ujęte w misji) zagrożenia;
- radykalnie inne warunki wypełniania misji;
- realizację innych potrzeb społecznych;
- nowe, nieznane dziś wyzwania;
- radykalnie inną hierarchię lub pilność zadań.
!JI FEMA, Quudricnnial Homeland Security liwiew Report: A Strategie Framttwork Jar Seeure lloincland, Fcbniary 2010. Warto niejako przy okazji - porównać przytaczaną, amerykańską listę głównych problemów bezpieczeństwa z prognozami rosyjskimi. Cytowany już rosyjski wiceminister ds. sytuacji nadzwyczajnych wymienia następujące pozawojskowc wyzwania i zagrożenia: katastrofy i klęski naturalne, kompleks problemów ekologicznych i demograficznych, zagrożenia związane z rozwojem techniki i technologii, terroryzm, niestabilność światowej ekonomiki, bieda, wrogość międzynarodowa, nietolerancja religijna, kryzys ochrony zdrowia, słabości systemów oświatowych, zorganizowana przestępczość t korupcja, wyczerpanie zasobów nieodnawialnych, niedobory energii, wody i żywności, bezrobocie, bezpieczeństwo informacyjne, nowe choroby, narkomania, niekontrolowane eksperymenty genetyczne, problemy osobowości i moralności i inne. Wydaje się, że Amerykanie dokonali bardzo odważnej redukcji i konccnlracji. Ewentualne błędy supermocarstwa dotkną wszystkich.