CCF20110308112

224 6. Zagadnienia kierowania i zarządzania bezpieczeństwem wewnętrznym

Innym sposobem definiowania strategii bezpieezeństwa wewnętrznego może być integracja znaczeń rozdzielnych nadawanych strategu, bezpieczeństwu oraz bezpieczeństwu wewnętrznemu. Wytwór tej metody jest obszerniejszy, ale i pełniejszy.

Wersja 2. Strategia bezpieczeństwa wewnętrznego (państwa, podmiotu) to „uporządkowany zbiór (system) wzajemnie powiązanych, przyjętych przez państwo (podmiot) założeń i decyzji określających w zakresie koniecznym i wystarczającym do identyfikacji oraz normowaniu procesów przygotowawczych i realizacyjnych działalność w zakresie kształtowania stanu i procesu świadomości jednostkowej, organizacyjnej lub zbiorowej (wspólnotowej) w warunkach realnego lub hipotetycznego niekorzystnego (wrogiego) działania (oddziaływania) wewnętrznych lub zewnętrznych podmiotów (sił, procesów) lub obiektów na przedmioty ochrony (obrony, kształtowania) położone (znajdujące się) w całości lub w części na terytorium podmiotu, prowadzonego (zachodzącego) w całości lub w części na tym terytorium, obejmujący w tym zakresie wszelkie kwestie preparacji, realizacji i rozwoju bezpieczeństwa, rozwiązywane w drodze aktywności własnej lub wspólnej, realizowanej wyłącznic lub głównie na własnym terytorium, na podstawie własnej decyzji, pod własnym kierownictwem politycznym, wszelkimi środkami wszelkich podmiotów, z wykorzystaniem wszelkich zasobów, w różnych formach, skali i zakresie, z reguły pod kierownictwem osób (instytucji) cywilnych (niewojskowych)”.

W wersji skróconej, stosując maksymalnie zredukowaną (trójwskaźnikową) definicję bezpieczeństwa wewnętrznego, jego strategię można określić (wersja 3) jako „uporządkowany zbiór (system) wzajemnie powiązanych, przyjętych przez państwo (podmiot) założeń i decyzji określających w zakresie koniecznym i wystarczającym do identyfikacji oraz normowania procesów przygotowawczych i realizacyjnych działalność w dziedzinie realizacji stanu i procesu utrzymywania, utrwalania oraz kształtowania bezpieczeństwa podmiotu, obejmującą problemy związane z niekorzystnym (wrogim) działaniem (oddziaływaniem) innych, wewnętrznych lub zewnętrznych podmiotów (sił, procesów) lub obiektów, prowadzonym (zachodzącym) w całości lub w części na terytorium podmiotu, obejmującą wszelkie kwestie preparacji, realizacji i rozwoju bezpieczeństwa, rozwiązywane w drodze aktywności własnej i wspólnej, realizowanej wyłącznie lub głównie na własnym terytorium, na podstawie własnej decyzji, pod własnym kierownictwem politycznym”.

Wykorzystując inne definicje strategii z zachowaniem ccch wyróżniających obszar bezpieczeństwa wewnętrznego, można uzyskać wiele różnych zapisów definiujących strategię bezpieezeństwa wewnętrznego. Na przykład (wersja 4 i następne):

-    w kontekście definicji strategii A. Beaufre’a strategia bezpieczeństwa wewnętrznego to zbiór założeń i decyzji określających sposób prowadzenia polityki bezpieczeństwa wewnętrznego;

-    w kontekście klasycznej definicji strategii (R. Aron, H. Coutau-Bćgaric) strategia bezpieczeństwa wewnętrznego to zbiór założeń i decyzji określających cel i sposób użycia siły dla osiągnięcia celów polityki bezpieczeństwa wewnętrznego;

-    w kontekście definicji strategii autorstwa H. Kreikebauma i A. Koźmińskiego strategia bezpieczeństwa wewnętrznego to zbiór założeń i decyzji określających sposób realizacji zamiarów, koncepcja realizacji procesu bezpieczeństwa wewnętrznego;

- w kontekście definicji strategii autorstwa Matricon²⁸* strategia bezpieczeństwa wewnętrznego to zbiór założeń i decyzji określających sposób realizacji misji w obszarze bezpieczeństwa wewnętrznego itp.

Każdy z powyższych wariantów definicji jest w określonym stopniu słuszny i użyteczny, my jednak dążyliśmy do ujęć szerszych, względnie uniwersalnych.

Również wariantowanie znaczeń nadawanych pojęciom bezpieczeństwa oraz bezpieczeństwa wewnętrznego prowadzi do wielorakich sformułowań definicji strategii bezpieczeństwa wewnętrznego. Jak już stwierdziliśmy, nie zanosi się w najbliższej przyszłości na wdrożenie, „przyjęcie się” powszechnie akceptowanego systemu pojęciowo-znaczeniowego w obszarze bezpieczeństwa, wprost przeciwnie narasta dywersyfikacja paradygmatów, szkół i preferowanych systemów znaczeń. Szczególnie istotna w tym kontckśeie staje się jednolita formalnoprawna interpretacja pojęć, wspólny system pojęciowo-znaczcniowy funkcjonujący w ramach wszelkich struktur i relacji wewnętrznych podmiotu realizującego społeczną misję bezpieczeństwa (np. Unia Europejska, NATO, państwo). Nie rozwiązuje to problemu, ale jest organizacyjnym (organizatorskim) warunkiem koniecznym komunikacji wewnętrznej, spójności, sprawności i skuteczności wspólnej i samodzielnej polityki bezpieczeństwa. Do lego powinniśmy dążyć jak najpilniej, bez względu na dysonanse w teorii.

Podkreślenia wymaga zawarte w propozycji definicji strategii bezpieczeństwa wewnętrznego odniesienie do kwestii daleko wykraczających poza klasyczne zagadnienie zagrożeń i reagowania na nie. Określeniom strategii spłyconym reaktywnie do kwestii przeciwdziałania zagrożeniom, zredukowanym anachronicznie do obszaru konfliktów²⁸'*, przeciwstawiamy pojęcie strategii bezpieczeństwa wewnętrznego podkreślające znaczenie projektowania stanów pożądanych, kształtowania środowiska, procesów, stanów, tworzenia i wykorzystywania szans i okazji - twórczej, poszukującej refleksji zamiast sprowadzenia problemu strategii do inżyniersko-techniczncgo planowania sposobu wykorzystania posiadanych sił i środków.

Poświęćmy chwilę również kwestii języka strategii. Zarówno w sferze biznesu, jak i bezpieczeństwa znane są przykłady strategii w formie wielostronicowych tekstów, a nawet oddzielnych broszur. Tak być nie może. Postulat jest prosty: sięgnijmy do skarbca doświadczeń wojskowych - klasyki strategii, poznajmy język strategii Napoleona, Maurycego Saskiego, polskie dokumenty archiwalne z XX-lecia międzywojennego, ale ^2HK Za M. Marchesnay, Zarządzanie strategiczne. Geneza i rozwój. Poltcxt, Warszawa 1994. s. 175.

^2MI> Zob. np. S. Koziej, Teoria bezpieczeństwa, www.koziej.pl: „Strategia bezpieczeństwa narodowego - jak wykorzystać wszystkie siły i środki państwa do przeciwstawienia się wszelkim rodzajom zagrożeń”. Równie zawężone i anachroniczne jest inne ujęcie definicyjne cytowanego autora: „Strategia bezpieczeństwa - sposób użycia zasobów danego podmiotu dla zapobiegania i rozstrzygania wszelkich konlliktów (kryzysów)’’. Także w biznesie upowszechniona jest błędna interpretacja, w myśl której strategia jest „złożonym procesem reagowaniu, pozwalającym tworzyć i utrzymywać zadowalające relacje między celami organizacji i jej zasobami a zmieniającymi się uwarunkowaniami powstającymi w otoczeniu, tak aby osiągnąć możliwie najwyższą sprawność". W podejściu tym człowiek: reaguje, zadowala się przeciętnością, chodzi mu jedynie o sprawność w dziejącym się obok niego środowisku! Można zadać pytanie - a kto zmienia świat, kto realizuje i wykorzystuje zmiany.