CIMG3338

40 ALEKSANDRA WITKOWSKA OSO

in causa beatificationis seu canonisationis servae Dei Cunegundis..., stanowiącego własność klarysek krakowskich.

Rękopis o sygn. 250 zawiera na kartach 28'-60' tekst zatytułowany: „Sequitur nunc vita servae Dei Cunegundis per religiosum patrem Fran-ciscanum theologum in pargameno veteri charactere manu scripta de verbo ad verbum descripta tali sub tenore”, obejmujący Vita i Miracula, jak się okazało, z tekstem najpoprawniejszym, bo bezpośrednio pochodzącym ze skolacjonowanego rkp. Bibl. Załuskich z 1401 r., należącego dawniej do franciszkanów krakowskich *°. Ze względu na trudności w udostępnieniu odnalezionego rękopisu A. Pawińskiemu, przebywającemu wówczas w Warszawie, wydanie źródła przygotował ostatecznie Kętrzyński wykorzystując obie znane kopie. Podjął również trud porównania tekstu z tekstem Długosza, będącym późniejszą wprawdzie prze-, róbką Vita, znacznie odbiegającą od tekstu właściwego, ale sporządzoną w oparciu o tekst starszy od rękopisu z 1401 r., być może o tekst samego oryginału lub bardzo wczesną jego kopię ^S1.

Wykorzystując istniejące opisy dawnych kodeksów zawierających tekst Miracula, możemy ustalić przypuszczalną ich filiację (rys. 2).

Rys. 2

A — oryginał nie znany z 1329 r.

B — rkp. klarysek sądeckich, tekst Długosza z 1461 r.⁶² C — rkp. nie znamy z XIV w.

f» Opis rękopisu zob. tamże s. 667 nn. Był on znany już wcześniej A. Popławskiemu (Sic. Kunegunda i siostry jej bl. Helena czyli Jolenta i bl. Małgorzata. Kraków 1881 s. 286 przyp. 1) i S. Załęskiemu (Sto. Kinga i jej klasztor starosądecki. Lwów 1882 s. 106 nn.).

« Por. MPH IV s. 678-676.

⁵¹ O losach autografu Długosza zob. Zeissberg, jw. s. 95. Istnieją różnice w datowaniu źródła. Zeissberg stal na stanowisku, iż praca rozpoczęta została w okresie rządów Jakuba ze Sienna (1461-1464), a zakończona przed r. 1475. J. Dąbrowski (jw. s. 212) datuje na lata po r. 1471, a .przed 1474 r. Ostatnio w studium M. Brożka (Przyczynki do łacińskiego iywotopisarstwa w Polsce. W: Księga pamiątkowa ku czci St. Pigonia. Kraków 1981 s. 141 n.) podjęto na nowo rozpa-

D — rkp. Bibl. Załuskich 237 z 1401 r.^M

E — rkp. klarysek krakowskich z 1684 r., sygn. 250. Jest to kopia rkp. D, sporządzona notarialnie przez Adama Styrkowskiego na polecenie komisji procesu z 1684 r. w ciągu dwóch miesięcy w tymże roku •«. Do dziś rękopis pozostaje własnością klarysek krakowskich przy kościele św. Andrzeja.

F — rkp. nie znany z XV w. Jest to kopia rfcp. D ¹.

G — rkp. Bibl. Zamoyskich, obecnie w zbiorach Bibl. Naród, w Warszawie BOZ cim. 127, z połowy XV w. ²• e) De vita et miraculis sancti Iacchonis Ordinis Fratrum Praedica-torum⁵¹. Niejednokrotnie podkreślano w historiografii, jak bardzo obecne wydanie źródła dalekie jest od poprawności, apelując zarazem o przygotowanie ponownej jego edycji ⁵⁸. Jak wiadomo bowiem, praca Stanisława lektora nie dochowała się w oryginale, lecz w kilku kopiach, niestety nie uwzględnionych przez wydawcę. Edycję przygotował L. Ćwikliński na podstawie niezbyt, jak się później okazało, dokładnego odpisu XIV-wiecznej kopii rzymskiej, nie wykorzystując znacznie wartościowszego i bodaj najstarszego pod względem paleograficznym rękopisu Bibl. Uniw. w Monasterze z drugiej połowy XIV w., na który potem zwrócił uwagę Dobrowolski ²•.

Z wiadomości o rękopiśmiennej tradycji Vita Jacka wnosić należy, iż istniała niegdyś znaczna liczba odpisów Zywotu, kilkanaście rękopisów powstałych na przestrzeni XIV—XIX w., a ich przypuszczalna filiacja przedstawia się następująco (rys. 3):

A — oryginał nie znany z 1352 r.

B — rkp. Bibl. Chigi w Rzymie (dziś Bibl. Watykańska) F IV, 90 z XIV w. Był pierwotnie własnością dominikanów w Krakowie i przez Seweryna Lubomlczyka w końcu XVI w. został zawieziony do Rzymu ^M.

1

Zob. Dobrowolski, jw. s. 21 przyp. 3; J. Woronieckl. Sto. Jacek Odrowąż i wprowadzenie Zakonu Kaznodziejskiego do Polski. Katowice 1947 s. 305; Kłoczowski, Jw. s. 449 przyp. 2.

^w Dobrowolski, jw. 6. 21 przyp 3.

“ Por. MPH V s. 1019. Dokładny opis rękopisu — tamże IV ². 818 nn.

2

trzenie okoliczności powstania Vifa na tle związków ówczesnych wypadków krakowskich z losami samego Długosza. Przesunięto czas powstania źródła na r. U61, w którym to roku praca była już gotowa, a tylko uzupełnienie jej trwało do r. 1471.

** (Por. przyp. 44.

“ Por. MPH IV s. 670.

“ Tamże s. 671.

^M Por. przyp. 45.

ⁿ Tekst Vita — MPH IV s. 841-894. Zapiski de miraculis — tamże s. 863-894.