Epilog. Ósma i dziewiąta faza. Badania jakościowe (w) przełomowej przyszłości 669
Tubylcze głosy w Indiach i na Bliskim Wschodzie Doświadczenia postkolonializmu i opozycyjnej metody etnograficznej mają zupełnie odmienny charakter w Indiach i na Bliskim Wschodzie (Mohanty 1988; 0’Hanlon 1988). Podczas gdy formy latynoamerykańskie, przede wszystkim testimonio (ale też inne formy pisania dotyczące uciśnionych), wydają się poświęcać mało - jeśli w ogóle - uwagi relacjom pomiędzy kolonizowanym a kolonizatorem, w Indiach, na Bliskim Wschodzie i w południowej Azji formy literackie są bardzo często tak konstruowane, by wyostrzać świadomość obecności kolonizatora i „postkolonizatora”. Ashis Nandy, Edward Said, Chandra Mohanty, Gayatri Spivak i Homi Bhabha przyglądają się tej kolonialnej obecności na kilka sposobów: poprzez dekonstruowanie tego, jak ta obecność przyczyniała się do ucisku i niszczenia narodowych i regionalnych tożsamości i języków, poprzez okazywanie żałoby po tym, co zostało utracone, poprzez odkrywanie tubylczych sposobów na przywracanie utraconej „jaźni” narodowej tożsamości oraz poprzez dostarczanie krytycznych stanowisk wobec sposobów, na jakie reprezentacje tworzone - a w istocie wynajdywane - przez Zachód kształtowały trwające związki pomiędzy Zachodem i Wschodem (Said 2005) w obrębie tak szerokich aren, jak turystyka czy polityka zagraniczna. Wielu autorów starało się udowodnić (choć na różne sposoby), że badacze społeczni nie potrafią uchwycić kulturowych podstaw i ograniczeń kolonizowanych, co prowadzi do powtarzających się pomyłek, gaf oraz przemieszczeń społecznych i politycznych. Duża część tubylczej krytyki wywodzącej się z Orientu skupia się na dekonstruowaniu niszczących wpływów kulturowych kolonializmu i postkolonializmu, a nie na dążeniu do osiągnięcia specyficznego stylu antycznej wiedzy, na której można ugruntować nowe formy badań i autokrytyki i Conklin 2003).
Tubylcze badania na antypodach i w Stanach Zjednoczonych Barbara Harrison (2001) zauważa, że głosy tubylczych ludów Australii, Nowej Zelandii, Stanów Zjednoczonych i Kanady są stawiane obok siebie z jednego bardzo prostego powodu:
Pierwsze narody Kanady, rdzenni Amerykanie i rdzenni mieszkańcy Alaski, Aborygeni w Australii, Maorysi w Nowej Zelandii wytworzyli określone sposoby mówienia o rzeczach, które są im wspólne. [...] We wszystkich czterech krajach powstały ruchy polityczne, które mają na celu dążenie do uznania niepodległości tych tubylczych ludów (tamże, s. 23).
W tych czterech krajach rdzenne ludy ustanowiły określoną formę relacji z rząda-federalnymi, która teraz określa charakter zbiorowego dialogu związanego z po-lycznym ruchem zmierzającym do samostanowienia ludów tubylczych, jak również rusza sprawy związane z edukacją, zdrowiem, opieką i szeroko rozumianym dobro-tem społecznym. Pośród rodzimych ludów tych właśnie krajów rodzi się najbardziej irowna krytyka nowoczesnych nauk społecznych i najbardziej rozbudowana alternatywna propozycja edukacji opartej na wiedzy tubylczej (Ah Nee-Benham, Cooper 0) oraz nowego modelu badań (Smith 1999).