DSC00664 (6)

784

LITURGIA GODZIN

kościoła biskupiego, nazywanego ecc/esia senior. Przynajmniej do VII w. duchowni zobowiązani byli do udziału w liturgii sprawowanej przez biskupa, tworzyli prezbiterium biskupie. Powstawały także analogiczne prezbiteria w bazylikach, którym przewodził opat lub w kościołach wiejskich archiprezbiterzy bądź przytuj-mniej diakon. Synody ustawicznie przypominały o obowiązku udziału w LG sprawowanej wspólnie.

Wielu biskupów, których klasycznym przykładem w VIII stuleciu był bp Mctzu Chrodegang (zm. 760), organizowało w swej siedzibie życie wspólne dla duchowieństwa, by ułatwić sprawowanie LG. Z wielkim zdziwieniem przyjęto postanowienie Reguły Chrodeganga (rozdz. 4), że nieobecny na LG winien ją sprawować indywidualnie. Było to uciążliwe dla duchowieństwa diecezjalnego, ale dla mnichów nie stanowiło szczególnej nowości. Ta zasada stała się powszechną praktyką całego duchowieństwa w X w. Pierwsze małoformatowe wydania brewiarza pojawiły się w XI w. w środowisku monastycznym i sprzyjały utrwalaniu się osobistego odmawiania LG.

Duszpasterskie potrzeby Kościołów, a w następnych wiekach działalność ewangelizacyjna franciszkanów, przygotowywały grunt pod prywatne odmawianie LG. Wcześniej jeszcze utorowały do niego drogę następujące czynniki: rozpowszechnienie się (ok. XI w.) święceń absolutnych (udzielanie święceń kapłańskich bez określonej „placówki”, beneficjum, troski o konkretny Kościół lokalny bądź na podstawie majątku własnego), powstanie uniwersytetów i w związku z tyra licznie studiujący klerycy, pewnego rodzaju fiasko wspólnot tworzonych przy biskupstwach z uwagi na trudność pogodzenia obowiązku udziału we wspólnotowej modlitwie i w normalnych zajęciach ze studiami (klerycy nie zawsze mogli studiować w tej samej miejscowości, w której otrzymali stypendium-bencficjum). Biskupi, gromadząc wokół siebie prezbiterium, posiadali odpowiednie środki utrzymania, tzw. prebendy, które wydzielali prezbiterom. Po przejęciu obowiązków duszpasterskich w miejscowości odległej od kościoła biskupiego następował podział dóbr (beneficjum). W konsekwencji, sprawowanie LG łączono z posiadanym beneficjum. Codziennie sprawowane oficjum stawało się formą spłacania długu wobec ofiarodawcy. W rezultacie pojawił się problem przyczyn zwalniających, usprawiedliwiających dyspensowanie się od LG. Pierwszym opracowaniem na ten temat było, Leęons sur les cmq livres des Decretałes Henryka z Suzy (Hostiensis) (zm. 1271).

Ogromny wpływ na rozwój prywatnego sprawowania LG miała dewtia muiflh na, a następnie pobożność kapłańska XVII w. LG. jak nauczał M, Olier. jest obrazem, ekspresją „boskiego wnętrza Jezusa”. LG traktowano jako osobistą modlitwę kapłana, mimo że Sobór Trydencki nie podejmował problemu prywatnej celebracji LG. Nie należy sprawy prywatyzacji LG zbyt jednostronnie wiąmc z postawą jezuitów. Z chórowego sprawowania LG rezygnowały też zakony, które powstały przed jezuitami (teatyni w 1524, barnabici w 1533), oraz zgromadzenia zakonne powstające w następnych wiekach. Również współcześnie wspólnotowe sprawowanie LG, wynikające z natury Kościoła, pozostaje wielkim pragnieniem i dążeniem wszelkich reform, nie zawsze osiągalnym. Sprawowana indywidualnie LG jest zawsze modlitwą Kościoła.

Po Vaticanum II przybrało na sile kwestionowanie prawa Kościoła do nakładania obowiązku w zakresie życia modlitwy. Ujmowanie życia modlitwy w kategoriach obowiązku jest nieporozumieniem. LG nie jest wynikiem nakazu