DSC04128

390 Krzysztof Pilarczyk

DWUN£s*CT J EOKOLB^ll

^"^^pzyszłoby rekonstruować obraz religii monarchicznęgd państwa powstałego z dwuńaąftf polcólw izraelskich, żwłasz$f| z przekazu zawar-^feieggfflS ^sa@B|sie.lR wniosku, że pod teokratyc^raRwiązku załamała się. Pfte. wagę zdobyli zwolennicy moharcKni,w czego wyniku został on przcksztal-rządzone przei wybierańfgb Ifóla, przy Szpil' wiMe %mi fecła <czpirp iMział starszyzna wszystkich szczepów izraelskich, a namaszczenia elekta dokonał prorok, charyzmatw|obdarzo-fgjjhilfe    Przpęt|nowy model koegzy-

B§jS|i plemion pociągnął za sobą konieczność wypracowtóiPdoktryny u^rawi'ediiwiającej’zaszłezmimiV.'Nadal utrzymywai^^ królestwo Izraela jest państwem teokratycOTym^fząc^ńim Bog Jahwęf^a króljestpylko |ęgó 'substytutem, który w spdiSŚ' widziill^je reprezentuje, zwłaszcza wobec 'krajjowościCTMpłs. .l|®nieeinf|iVwy^Ste<^P°dyktowas^była głównie potrzebą skutecznego przeciwstawiem^ię zagroźeń^m ze strony Mych ludów liphtgtwj zwłaSZcza FUis^nÓ^B

Ted^lne^łd^żem^^fó^y^pdsób^uąłjfbyć wcieląn&w życie przez kolejnych trzech monarchów królestwa Izraela — Sauią| Dawidami Salomona, którzy w swej polityce oscylowali pomiędzy nominalną teokracjąa fek-tpMpnl aHtóiyfaMytnf ^ąiąmk ©c2^i^eVteIigitM zjednoc^ym państwie dwunastujpkoleń<pełniła iśtdtnąfFdj&. Struktura społecżmgkróle* stwa złożonego z Izraelitów, pół-Kanaanej czy kó§|| i pół-Izraelitów oraz Kanaanejczyków sprawiła, że królSaul zdecydowhfcsię aprobowa^r swo-ich>granicach pluralizm'kultowy i religijny, ustanawiając jednocześniejąh-wizm religią państwową, Obowiązującą przede wszystkim wojskow^b. odlktó^fćh’wymaganoSytualhej czySto^;i, poniewa&na wyprawy wojenne, prowadzone w imię Jahwe, zabierali świętbść plemiójiS arkę przymiera Daleko większe przemiany religijne dokonaj się miały za czasów ko-ilęjlńydlMdWóghiM^Wi Dawida i Salomona. Wiązały się one przede wszyst* kim zraj^iem piżez Dąwida leżącego na terenie Judy miasta Jerozol^t będącego odtąd jego Własnością, i uczynienifJl niego niezależnej od związ-lm, plemion stoticy^pojity.cznej oraz — przez sprowad^^^^mmlarki przy* mierzą ~;talc^p^^|^ęentrum> ^j(^^4egOŁn Salomfflnie zerwał z.synkretyzmem religijnym obecnym^lznacznie powiekszofMH skutek polityki imperialnej,królestwie. Pozwalali; oni czcić różnyJ bogów £ przez ludy zamieszkujące ickpaństwo. JednoczeMe domagali sią od nich [ łączenia w centirąJ^O^f ffóga Jah^e, sprawowany w jerozolimskim sank-I tuarium przyrezydćmyi królewsljcn||B

Największy#! osiągnię^m ©'a\vifJ w sferze religijnej miało być za-

■    szczepienie wśród IzraelitóW;*idei trwałości jego dynastii i adopcji króla

■    przez Boga Jahwe)|2 Smf7,4-17), praw króla do powszechnego panowania

■    (udział w panowaniu Boga)* do pośrednicbyąw bożym błogosławieństwie | i do funkcji kapłanSjęj|M$© Jego sukcesów należałoby zaliczyć skuteczne

■    powiązanie tronu ;'?: ołtarzem 0oga Jahwe oraz uczynienie z jahwizmu reli-

■    gii państwowej.

Salomotiijpo objęciu władzy, którą przejął po ojcu w sposób bezprece-I densowy i wbrew zasadąmj stosowanym prz$ oborze króla, ukazany jest I -jak to przedstawia Biblia^ jako ten, który łagodzi narastający opór spo-I wodowany nadmieimwm fiskalizm^ i autorytarnymi rządami swego ojca.

I Jego najwiąks^m osiągnijęG^iiimało być zbudowaniepaństwowego sank-I tuanum ku <^żci Jahwe. Dążył w ten sposób do uwierzytelnienia ideologii I królewskiej idragajmg- ideolp|pi Syjonu* eksponującej religijne znaczenie f Jerozolimy* w my|fl letórej jedno .ze wzgórz miał wybrać sobie Jahwe na | siedzibę, wrąząó si§ z nim na stałe i czyniąc z miejscowej świątyni, stojącej na tym miejscu, uniwersalne sanktuarium aspirujące do rangi światowej, której mjało.sie stać źródłem* pokoju dla innych narodów (Ps 48, 3;

Ps 46,    f f v_;    Qbie ideologie miały wesprzeć dynastyczne rosz

czenia domu Dawida, przyczynie się do rozwoju religii jahwistycznej, a Boga Jahwe uczcić odpowiedzialnym nie tylko za losy Izraela, ale także całego świąjmjjmh fundamentem nadal były bezwarunkowe obietnice Jak-we dane Izraelowi, odnoszące, się zarówno do teraźniejszości, jak i bliżej nieokre|^ejipnysd(08ć%M?v««» w przekazie tym było pojawienie się królestwaJako instytucji sakralnej, na trwałe wpisanej w teologię jahwistybz-ną, Chggiąz w przyszłości, różnie pojmowanej. Było ono symbolem ciągłości i trwania przymieram z.Jahwe.

Niemniej; badania literackie tekstów biblijnych i innych literatur powsta-łyoMia starożymym. Bbskiin Wschodzie oraz wyniki prac archeologicz-ny^nię pożwalają ua tak uproszczoną - jak się okazuje - rekonstrukcję tego etapu religii starożytnego Izraela, Wiele epizodów z wymienionych wcześnmjJcsiąg biblijnych jest fikcją literacką lub przynajmniej wątpli-wych z historyc^^^^unktu widzenia. Ponadto świadectwa archeolo-eiczneiiie pozwalają utrzymać tezy, źe w Izraelu istniała pod koniec XI i W % wieku p.n.e scentralizowana monarchia i szereg instytucji religu-nyęł^j zwłaszcza świątynia jerozolimska, posiadająca taką rangę, jak to