DSC04284 (5)

•vi gg CZ. fc SZKIC DO PORTRETU

bierzmowania 27 marca 1845 r. — zrosło się już od poło.wy ubiegłego wieku z nazwiskiem Norwid. Na chrzcie otrzymał-•.cztery imiona.. i

Cyprian Ksawery Gerard Walenty Norwid urodził się 24 wrześ-n i n 8^1—’' Lasko wie-Głuchach niedaleko Radży,mina na Mazowszu (dziś województwo ostrołęckie) w ziemiańskiej rodzinie Norwidów, właścicieli majątku- Laskowo-Głuchy.

Ludwika ze Zdzieborskich Norwidowa (1798—'1825), matka poety, wywodziła się przez swoją matkę Annę l-volo Zdzie-borską II-r. Dybowską ze stryjecznej linii królewskiej rodziny Sobieskich. Do tego — nb. bardzo dalekiego — pokrewieństwa poeta przywiązywał wielką wagę i często o nim wspominał, a szczególnie pamiętał o swej opiekunce prababce Hilarii z Buy-nów Sobieskiej (1761 — 1830). Przez babkę Annę (1780—1814), która po śmierci pierwszego .męża Ludwika Zdzieborskiego wyszła powtórnie za mąż za Ksawerego Dybowskiego z Dembi-nek nad Bugiem, był poetą związany z Dybowskimi. Spadkor ■biercą spuścizny artystycznej Cypriana Norwida stał się Józef Dybowski (1812—-1885), syn Anny z Sobieskich, babki Cypriana. Józef odziedziczył m. in. rękopis VM, który trafił następnie w ręce Wacława Gasztowtta, od niego około roku 1898 przeszedł wraz z innymi norwidianami do .Zenona Przesnjyckiegp.

Ojciec poety Jan Norwid- herbu" Topor (27 czerwca i 784^-25 lipca 1835) pochodził z Litwy. Rodowód „po mieczu” poddał jego sławny syn dalekiej mitologizacji, która zabarwia wiele wypowiedzi literackich i pozaliterackich (np. „normandofilskie” wywody etymologiczno-genealogiczńe^{1 2 3 4}). Jan Norwid był człowie-

kiem bardzo aktywnym (wielokrotnie zmieniał miejsce zamieszkania, czterokrotnie żonaty, wykonywał różne prac.e — głównie administracyjne — miał liczne zainteresowania towarzyskie i kul- , turalne, należał podobno do masonerii itd.). Po unieważnieniu drugiego małżeństwa (z Julią I-v. Hruświcką) w 1818 wstępuje w związek małżeński po raz trzeci — z młodszą od siebie o.kilka-- ' . naście lat Ludwiką Żdzieborską, jedyną dziedziczką majątku • Łask owo- Głuchy. Po śmierci Ludwiki (11 kwietnia) dzieci pozostawały zwykle pod opieką krewnych (głównie prababki Hilarii); " ich 'ojciec ożenił się jeszcze raz, ale wkrótce się rozwiódł. I Aresztowany za długi, zmarł w więzieniu w Warszawie 25, lipca . 1835. ; •.

Rodzeństwo. Cypr ian by łtrzg^im z. czworga rodzeństwą_Nor-widĄw. Pierworodny LudwnrJMiKiawery_urodaTsię^T8t8 roku (zmarł w 1881), drugim dzieckiem w tej . rodzinie była'Paulina Hilaria Walentyna (1820— 1860), późniejsza żona Jana Suskiego; młodszym bratem Cypriana Ksawerego Gerarda Walentego był Franciszek Ksawery Józef (1825—1865), znany jako Ksawery. Powtarzające się tli imię Ksawery podkreślać miało zapewne związek Norwidów z „przyrodnim” dziadem (diugim mężem . babki po stronie matki) —-Ksawerym Dybowskim, chrzestnym ojcem Cypriana. .

Z rodzeństwa Cypriana szczególnie wyróżniał się Ludwik. Kształcił się początkowo wraz z młodszym bratem w warszawskim gimnazjum na Lesznie i w Wojewódzkim Gimnazjum War.-. szawskim, a następniepo ukończeniu Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego w Marymoncie — zajął się na pewien czas rolnictwem. Utrzymywał żywy kontakt z Cyganerią Warszawską (należał do-^-tzw. Cechu Głupców; nosił .wówczas przydomek „Ledwo Głupi”).

wartych w: J, W. Go mu lic ki, Cyprian Norwid. Przewodnik po życiu

twórczości, .osobne wydanie encyklopedycznej części _ t. XI PWsz,

| Warszawa 1976.

Tomas Venclova wywodzi nazwisko Norwid od. litewskiego —nererir$bcieć) i undr^(wrózieij:~.:«Norwid» — to «ten, który~chce widzieć»...” (w tomie zbiorowym: Cyprian Norwid. W 150-lecie urodzin. Materiały Konferencji Nauk owej'23— 25 września 1971; pod red. M.-Żmigrodzkiej. Warszawa 1973. s. 23-7),