DSCN8210 (2)

DSCN8210 (2)



xc CZ n ISTNA LIRYKA

handlować... Poeta żył przecież w wieku „kupieckim i przemysłowym”17, w którym towarem była już nie tylko ludzka praca, lecz i ludzkie natchnienia... Byłby to więc płacz nad bezpowrotnie zniszczoną arkadią sztuki. Płacz przypominający żal Jezusa nad zmarłym przyjacielem:

I zapłakał Jezus. Tedy rzekli Żydowie: Wej! jakoć go miłował. (J XI 35-36)

— czy też nad Miastem:

A gdy się przybliżył, ujrzawszy miasto, płakał nad nim, mówiąc: [...] przyjdą na cię dni, gdy cię otoczą nieprzyjaciele twoi wałem i oblegą cię, i ścisną cię zewsząd; I zrównają cię z ziemią, i dzieci twoje w tobie, ^ a nie zostawią w tobie kamienia na kamieniu (...) (Łk XIX 41—44)

Narzucająca się tu logika znaczeń, która subtelną nicią zespala te sto rapsodów, to logika tez — znaku współczucia dla siebie i bliźnich i znaku cierpienia; a przecież i łzy podlegają „interpretacji”. Ich „racjonalizacja” przynieść może wyniki nadspodziewane, zaskakujące. Oto w wierszu VI. W Weronie łagodne oko błękitu zrzuca gwiazdę na grób Romea i Julii; drzewa cmentarne, cyprysy, „interpretują” owo zdarzenie jako łzę, którą uroniło współczujące niebo nad losem nieszczęsnych kochanków Tak sądzą drzewa obcujące ze łzami na co dzień, de prawdziwi interpretatorzy — lodzie — dostrzegą w rzeczy samej nic nie znaczące wydarzenie astronomiczne: ot, lecą meteoryty... kamienie...

Do głazów, gruzów nagrobnych, które sami usypali — lub ich przodkowie — dodadzą jeszcze kamień „niebieski”... Jakże me zapłakać nad takim światem?

Ak też VM raz po raz mówi nam o wartości (i sztuce!) panowania nad nieszczęściem, nad łzami... nad sobą. Ideały tej sztuki każą się cieszyć nawet wtedy, gdy ideał sięgnie bruku.

przemysłowego


"ZA. Z. Stefanów ska, Pisarz wieku kupieckiego i l* zbiorze*.) Strona romantyków, op. cif., t 5-53

B

Część trzecia: TEKST „YADE-MECUM”

Dzieje wydawnicze. Najwybitniejszy współczesny wydawca Norwida, Juliusz Wiktor Gomulicki, cyklowi poetyckiemu VM poświęcił w dwutomowej edycji Dzieł zebranych1 stosownie dużo miejsca. Wydawnicze zasługi Gomulickiego wobec VM polegają głównie, choć nie jedynie, na upowszechnieniu tego dzieła, którego kilka ogniw wydrukował już sam Norwid, a pozostałe ukazały się dzięki Zenonowi Przesmyckiemu po raz pierwszy w różnych drukach w ciągu trzydziestolecia 1901-19332. Pierwsze integralne wydanie zbioru zawdzięczamy Wacławowi Borowemu, który w 1947 r. opublikował w nakładzie 3 tysięcy egzemplarzy Podobiznę autografu3. Pierwsze „pełne” wydanie typograficzne przygotował w Anglii — bez możliwości konfrontacji z autografem — Kazimierz Sowiński, który jest faktycznie wydawcą książkowego pierwodruku4. Drugie z kolei wydanie integralne przygotował Gomulicki5. Wydanie, jak dotąd, najobszerniejsze i dokumentacyjnie najbogatsze

1

   Dz I, Dz n.

2

   Myślę tu przede wszystkim o pracach nad VM Zenona Przesmyckiego, zapoczątkowanych ogłoszeniem Epilogu VM w „Chimerze” 1901, t r z 2; omówienie dziejów wydawniczych cyklu: Dz D, 40-52; 136-175; 725-734 i in.; PWsz D, 375-379; PWsz XŁ 215-218; 314-315.

3

   c. Norwid, Vade-mecum, VMB.

4

   Tenże, Vade-mecum, VMS.

5

   Tenże, Yade-mecmh, VMGla i VMGlb.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
DSCN8201 (2) L.XXII CZ. U ISTNA LIRYKA wniosek, że zależało mu na czytelnikach, których... wówczas n
DSCN8205 (2) LXXX CZ. U: ISTNA LIRYKA ...sercem tym — szkołą tą — gardzę! (Epilog) Zaiste niewiele w
DSC04317 (3) LXXII CZ. n: ISTNA LIRYKA Co prawdą jest — jest nią w obrocie planet na niebiesiech, i
DSC04322 (2) LXXXłI CZ. U: ISTNA LIRYKA bohatera i „ty liryczne’* wiersza LXXXVl Pamięci Alberta Sze
DSC04323 (3) LXXXIV CZ. H: ISTNA LIRYKA miany może być w duchu łacińskiego: Finis cęronaLępus; ale n
DSCN8200 (3) LXX CZ. B: ISTNA URYKA „anachroniczny uczeń autorów Biblii”1, pisał tak, jakby słowo by
DSCN8202 (2) LXXIV CM. 8: ISTNĄ LIRYKA Serdeczny przyjaciel Norwida, Teofil Lenartowicz, tak ocenił
DSCN8203 (2) ŁXXVI CL U: ISTNA LIRYKA politycznej, LXXXJ. Kolebka-pieśni, XCU. Cacka, XCIV. Historyk
DSCN8207 (2) LXXXIV C3Ł U: ISTNA LIRYKA me    siad po jakimś „tektonicznym pęknięciu”
DSCN8208 (2) LXXXVI CZ U: ISTNA URYKA — nie to pyszne: Patrz na dół [...] To ziemia! Patrz, jak nad
DSCN8209 (2) lxxxviii C2. U: ISTNA LIRYKA Innym rodzajem śmierci groźnej, bo zdziczałej, jest niewol
DSC04316 (3) LXX CZ. II: ISTNA LIRYKA U Ezechiela: Bo rękę swoję wyciągnę przeciwko nim, i uczynię t
DSC04318 (3) LXXIV CZ. ET: ISTNA LIRYKA Jestże więc Vade-mecum ii tylko „pamiętnikiem artysty”, /.os
DSC04319 (2) LXXVI CZ. IŁ ISTNA LIRYKA • Łacińskiemu: Venite post me odpowiada polskie: „Pójdźcie za
DSC04321 (3) LXXX CZ. II: ISTNA LIRYKA prawdziwej krytyki literackiej, lecz cały ciąg nietrafnych dz
DSC04324 (2) LXXXVI CZ. II: ISTNA LIRYKA Norwidowską autocharakterystyką VM może być wyrażenie poety
DSCN8198 (3) LXVI CZ II. ISTNA LIRYKA Sumienie jest fundamentem wszelkiego dawania świadectwa — jest
DSCN8199 (3) LXVIH CY II. ISTNA LIRYKA Prorok Ezechiel — potencjalny patron VM — żył wraz z Izraelem
DSC04315 (2) Część druga:ISTNA LIRYKA Ani Polacy, ani język polski nie mają pojęcia o istnej liryce

więcej podobnych podstron